แมวไทย
“แมวไทย ไม่แพ้ชาติใดในโลก”
โดย นักศึกษาโปรแกรมนิเทศศาสตร์
สิ่งหนึ่งที่เราในฐานะคนไทยควรจะภาคภูมิใจก็คือ เรามีเอกลักษณ์สำคัญของชาติมากมาย ไม่ว่าจะเป็น การไหว้ ภาษาหรือการดนตรี รวมทั้งสายพันธุ์ของสัตว์ที่มีถิ่นกำเนิดจากบ้านเราโดยเฉพาะ สุนัขพันธุ์ไทยหลังอาน หรือพันธุ์บางแก้ว รวมไปถึง “แมวไทย” ทุกสายพันธุ์
แมวไทย คือแมวที่มีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศไทย คุณสมบัติที่ทำให้แมวไทยเหนือกว่าแมวชนิดอื่น คือ อุปนิสัย แมวไทยมีความฉลาด มีความเป็นตัวของตัวเอง รู้จักคิด รู้จักประจบ รักบ้าน รักเจ้าของ และเหนืออื่นใด คือ รักความอิสระของตัวเองเป็นชีวิตจิตใจ อิสระที่ จะกิน จะดื่ม หรือจะไปไหนตามที่ใจชอบ ซึ่งถือว่าเป็นบุคลิกประจำตัวที่ทำให้แตกต่างจากแมวพันธุ์อื่น
สีสันตามตัวของแมวไทย เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้นักรักแมวรู้สึกสุขใจยามได้มอง ไม่ว่าจะเป็น วิเชียรมาศ เก้าแต้ม
ขาวมณีหรือขาวปลอด นิลรัตน์หรือดำปลอด ศุภลักษณ์หรือ ทองแดง สีสวาดหรือแมวไทยพันธุ์โคราช ต่างล้วนได้รับความสนใจ จากเจ้าของและผู้สนใจทั้งสิ้น
ยังไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่า แมวไทย นั้นมีจุดกำเนิดขึ้นตั้งแต่เมื่อไหร่ หรือมีทั้งสิ้นกี่สายพันธุ์กันแน่ แต่ตามสมุดข่อยโบราณระบุไว้เป็นลายลักษณ์อักษรว่า แมวไทยในสมัยอยุธยานั้นมีอยู่ด้วยกันทั้งสิ้น ๒๓ สายพันธุ์ โดยแบ่งเป็นแมวให้คุณทั้งสิ้น ๑๗ สายพันธุ์ ดังนี้ วิเชียรมาศ ศุภลักษณ์ มาเลศ โกนจา นิลรัตน์ วิลาศ เก้าแต้ม รัตนกำพล นิลจักร มุลิลา กรอบแว่น ปัดเสวตร กระจอก สิงหเสพย์ การเวก จตุบท และแซมเศวตร โดยมีแมวให้โทษอีกทั้งสิ้น ๖ สายพันธ์คือ
1. ทุพลเพศ มีขนสีขาว ดวงตาสีแดงดั่งโลหิตทาตาไว้ มีนิสัยไม่ดีชอบลักขโมยปลาไปกินทุกคำคืน ใครเลี้ยงไว้จะให้โทษไม่เป็นสุขเกิดความเดือดร้อนแรงผลาญ
2. พรรณพยัคฆ์ หรือ ลายเสือ มีขนลายเหมือนเสือ ลักษณะขนเหมือนชุบด้วยเกลือกับแกลบ มีนัยน์ตาสีแดงเจือสีเปือกตม มีเสียงร้องเหมือนเสียงผีโป่งร้องอยู่ตามป่าเขา ถือว่าเป็นแมวให้โทษอีกชนิดหนึ่ง
3. ปีศาจ เป็นแมวที่กินลูกตัวเอง ออกลูกมากี่ตัวกินหมด ลักษณะขนสาก ตัวผอม หนังยาน โบราณจัดเป็นแมวร้ายอย่านำมาเลี้ยงไว้
4. หิณโทษ เป็นแมวนำมาซึ่งสิ่งเลวร้าย นำภัยพิบัติมาสู่บ้าน ใครเลี้ยงไว้จะไม่เป็นมงคล ออกลูกมามักจะมีลูกตายอยู่ในท้อง
5. กอบเพลิง เป็นแมวที่ลึกลับชอบซ่อนตัวหลบหลีกผู้คน พอมันเห็นคนมันจะเดินหรือรีบวิ่งหนี ใครเลี้ยงไว้จะมีโทษถึงตัว
6. เหน็บเสนียด มีลักษณะเหมือนค่าง ชอบเอาหางขดซ่อนไว้ใต้ก้นเสมอ มีรูปร่างพิกลพิการ อย่าเลี้ยงไว้ในบ้านจะทำให้เสียชื่อเสียงและเกียรติยศ
เหตุที่แบ่งเป็นแมวให้คุณกับแมวให้โทษนั้น เป็นความเชื่อของคนในสมัยโบราณโดยดูจากบุคลิกลักษณะของแมวแต่ละสายพันธุ์ ว่าเลี้ยงแล้วจะนำสิ่งที่ดี ๆ หรือสิ่งชั่วร้ายมาสู่ผู้เป็นเจ้าของ ถัดจากบันทึกในสมัยอยุธยา เรื่องราวของแมวไทยก็ได้หายไปจากหลักฐานต่าง ๆ จนกระทั่งมาปรากฏอีกทีในสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อพระองค์ได้ทรงพระราชทานแมวไทยสายพันธุ์วิเชียรมาศคู่หนึ่งให้กับกงสุลอังกฤษ ซึ่งกงสุลอังกฤษคนนั้นได้นำแมวไทยไปประกวดที่ประเทศอังกฤษโดยผลปรากฏว่าแมวไทยชนะเลิศในประเภทแมวขนสั้น ส่งผลให้แมวไทยมีชื่อเสียงไปทั่วโลก ทั้งนี้ในสมัยนั้นแมวไทยจะเลี้ยงอยู่ในวังเท่านั้น โดยส่วนใหญ่จะเป็นพันธุ์วิเชียรมาศ ชาวบ้านธรรมดาไม่มีสิทธิ์ในการเลี้ยงแมวไทย และห้ามไม่ให้ซื้อขายแมวไทยกันด้วย
แต่เมื่อกาลเวลาล่วงเลยมาจนถึงปัจจุบัน จากเดิมที่มีสายพันธ์แมวไทยทั้งสิ้น ๒๓ สายพันธุ์ ทุกวันนี้แมวไทยเหลือเพียง ๖ สายพันธุ์เท่านั้น
ที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะแมวไทยในวังเริ่มลดจำนวนลง แมวกลายมาเป็นสัตว์เลี้ยงที่อยู่กระจัดกระจายตามสถานที่ต่าง ๆ เช่น ในวัด หรือตามบ้านเรือนประชาชน ขาดการควบคุมดูแลอย่างเป็นจริงเป็นจัง ทำให้แมวไทยไปผสมกันเองตามธรรมชาติจนเกิดการข้ามสายพันธุ์ ในยุคหลัง ๆ แมวไทยเดิมพันธุ์แท้เริ่มหายากเข้าไปทุกที จนสุดท้ายเริ่มหมดไปเรื่อย ๆ เหลืออยู่เพียง ๖ สายพันธุ์
ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นแมวให้คุณทั้งสิ้น ดังนี้
วิเชียรมาศ เมื่อแรกเกิดจะมีขนสีขาวทั้งหมด พอโตขึ้นขนจะค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นสีเทาอ่อน ๆ แต่ที่ปาก หาง เท้าทั้งสี หูทั้งสองข้าง และที่อวัยวะเพศอีกหนึ่งแห่ง รวมทั้งสิ้นเก้าแห่งมีสีดำหรือสีเข้มกว่าส่วนอื่น ๆ มีนัยน์ตาประกายสดใส ใครเลี้ยงไว้มีคุณค่ายิ่งจะนำทรัพย์สมบัติมาให้
ศุภลักษณ์ หรือมีอีกชื่อว่า “ทองแดง” จะมีสีขนเป็นสีทองแดงตลอดทั้งตัว นัยน์ตาเป็นประกาย ใครเลี้ยงไว้จะนำมาซึ่งยศถาบรรดาศักดิ์
แซมเสวตร มีขนสีดำแซมขาว ขนบางและสั้น รูปร่างเพรียว มีในตาเหมือนหิ่งห้อย ใครเลี้ยงไว้ดี มีคุณหนักหนา
โกนจา จะมีสีดำละเอียด ในตาสีดอกบัวแรกแย้ม หางเรียวยาว ท่าทางการเดินสง่าเหมือนสิงโต ใครที่เลี้ยงแมวพันธุ์นี้ไว้จะได้รับแต่สิ่งที่ดี ๆ
โกนจา
สีสวาดหรือ มาเลศ หรือ แมวโคราช มีขนสีดอกเลาเปรียบเสมือนกับเมฆสีเทายามฟ้ายับฝน มีนัยน์ตาหยาดเยิ้มประหนึ่งน้ำค้างบนกลีบบัว เป็นแมวที่เชื่อกันว่านำมาซึ่งความสุข ความเป็นมงคลให้กับผู้เลี้ยง
ขาวมณี แมวไทยอีกหนึ่งสายพันธุ์ที่ไม่ได้มีระบุไว้ในสมุดข่อยโบราณ แต่ก็ถูกจัดว่าเป็นแมวไทยด้วยเช่นกัน เป็นสายพันธุ์ที่พบเห็นได้บ่อยที่สุดในปัจจุบัน เชื่อกันว่าเพิ่งถือกำเนิดขึ้นในสมัยรัตนโกสินทร์ มีสีขนและผิวกายขาวสะอาด ขนสั้นนุ่ม รูปร่างลำตัวยาว ขาเรียว ทรงเพรียวลม ไม่อ้วนหรือผอมเกินไป หัวไม่กลมโต แต่เป็นทรงสามเหลี่ยมคล้ายหัวใจ ดวงตาจะรีเล็กน้อย ในตาเป็นสีฟ้าหรือเหลืองอำพันสีใดสีหนึ่ง เมื่อนำแมวขาวมณีตาสีฟ้า ผสมกับแมวขาวมณีตาสีอำพัน ลูกที่ออกมาจะมีตาสองสี
ลักษณะการส่งเสียงของแมวไทย
เสียงร้องของแมวไทยนั้นอาจจะเป็นสิ่งที่ทุกคนคุ้นเคยและเป็นเอกลักษณ์ของเขาเลยก็ว่าได้ อาจจะเกิดได้ในหลายกรณี เช่นลูกแมวที่ถูกปล่อยทิ้งไว้ แมวไม่มีความสุข ไม่พอใจ หรืออาจจะร้องหาคู่ แต่หากเราลองตั้งใจสังเกต แมวไทยอย่างถี่ถ้วนแล้วอาจจะพบลักษณะเด่นอันเป็นเอกลักษณ์ว่าแมวไทยนั้นมีนิสัยพูดเก่งกว่าแมวสายพันธุ์ต่างประเทศเป็นอย่างมาก (ยกเว้นพันธ์เบงกอล) โดยเฉพาะแมววิเชียรมาสนั้นจัดเป็นแมวไทยพันธุ์แท้ที่พูดคุยเก่งมาก…ถึงมากที่สุด ถึงขั้นว่าถ้าคนเลี้ยงไม่รักจริงแล้วนั้นอาจจะต้องยกให้คนอื่นเลยทีเดียวเชียว แมวขาวมณีมีเสียงร้องที่ดังใหญ่ ก้องกังวานมากกว่าแมวไทยสายพันธุ์อื่นเนื่องมาจากแมวที่มีตาสีฟ้านั้นมักจะหูหนวก ส่วนแมวโคราชและแมวศุภลักษณ์ก็ถือว่าเป็นแมวที่สื่อสารด้วยเสียงพอสมควร แต่ไม่ถึงขนาดแมววิเซียรมาส โดยเราจะสังเกตได้จากเสียง ดังต่อไปนี้
เสียงร้องของแมวไทยนั้นอาจจะเป็นสิ่งที่ทุกคนคุ้นเคยและเป็นเอกลักษณ์ของเขาเลยก็ว่าได้ อาจจะเกิดได้ในหลายกรณี เช่นลูกแมวที่ถูกปล่อยทิ้งไว้ แมวไม่มีความสุข ไม่พอใจ หรืออาจจะร้องหาคู่ แต่หากเราลองตั้งใจสังเกต แมวไทยอย่างถี่ถ้วนแล้วอาจจะพบลักษณะเด่นอันเป็นเอกลักษณ์ว่าแมวไทยนั้นมีนิสัยพูดเก่งกว่าแมวสายพันธุ์ต่างประเทศเป็นอย่างมาก (ยกเว้นพันธ์เบงกอล) โดยเฉพาะแมววิเชียรมาสนั้นจัดเป็นแมวไทยพันธุ์แท้ที่พูดคุยเก่งมาก…ถึงมากที่สุด ถึงขั้นว่าถ้าคนเลี้ยงไม่รักจริงแล้วนั้นอาจจะต้องยกให้คนอื่นเลยทีเดียวเชียว แมวขาวมณีมีเสียงร้องที่ดังใหญ่ ก้องกังวานมากกว่าแมวไทยสายพันธุ์อื่นเนื่องมาจากแมวที่มีตาสีฟ้านั้นมักจะหูหนวก ส่วนแมวโคราชและแมวศุภลักษณ์ก็ถือว่าเป็นแมวที่สื่อสารด้วยเสียงพอสมควร แต่ไม่ถึงขนาดแมววิเซียรมาส โดยเราจะสังเกตได้จากเสียง ดังต่อไปนี้
การทำเสียงแหลม
เมื่อบางครั้งแมวตกอยู่ในสภาพที่เครียดจัด เขาจะแสดงความโกรธโดยการส่งเสียงแหลมๆ ออกมาถี่ๆ เพื่อแสดงการป้องกันตัว แต่ถ้าทำเสียงร้องสูงสลับต่ำก็เพื่อเป็นการแสดงถึงการจับคู่กัน หากมีการร้องเบาๆ นั่นหมายถึงเขาสนใจที่จะสนทนาอย่างเป็นกันเองกับเรา
เมื่อบางครั้งแมวตกอยู่ในสภาพที่เครียดจัด เขาจะแสดงความโกรธโดยการส่งเสียงแหลมๆ ออกมาถี่ๆ เพื่อแสดงการป้องกันตัว แต่ถ้าทำเสียงร้องสูงสลับต่ำก็เพื่อเป็นการแสดงถึงการจับคู่กัน หากมีการร้องเบาๆ นั่นหมายถึงเขาสนใจที่จะสนทนาอย่างเป็นกันเองกับเรา
ความเฉลียวฉลาด
แมวไทยนั้นจัดได้ว่าเป็นแมวที่มีความฉลาดมากที่สุด มากกว่าบรรดาแมวสายพันธุ์อื่นๆ สามารถเรียนรู้สิ่งต่างๆ และจดจำอะไรได้รวดเร็วกว่าแมวสายพันธุ์อื่น จากประสบการณ์ส่วนตัวของผู้เขียน แมวไทยที่ผู้เขียนเลี้ยงเอาไว้ ครั้งใดที่เราเรียกชื่อเขาไม่ว่าอยู่ในบริเวณไหนของบ้านเขาก็จะรีบวิ่งมาหาเราในทันที แต่ในขณะเดียวกัน แมวไทยก็ดูจะเป็นแมวที่ขี้ระแวงและระมัดระวังตัวมากกว่าด้วยเช่นกัน
แมวไทยนั้นจัดได้ว่าเป็นแมวที่มีความฉลาดมากที่สุด มากกว่าบรรดาแมวสายพันธุ์อื่นๆ สามารถเรียนรู้สิ่งต่างๆ และจดจำอะไรได้รวดเร็วกว่าแมวสายพันธุ์อื่น จากประสบการณ์ส่วนตัวของผู้เขียน แมวไทยที่ผู้เขียนเลี้ยงเอาไว้ ครั้งใดที่เราเรียกชื่อเขาไม่ว่าอยู่ในบริเวณไหนของบ้านเขาก็จะรีบวิ่งมาหาเราในทันที แต่ในขณะเดียวกัน แมวไทยก็ดูจะเป็นแมวที่ขี้ระแวงและระมัดระวังตัวมากกว่าด้วยเช่นกัน
การปีนป่าย
แมวไทยนั้นเป็นแมวที่มีความกระฉับกระเฉง ชอบสำรวจและเรียนรู้สิ่งใหม่ ลูกแมวจะเรียนรู้ทักษะการปีนป่ายโดยการลองปีนแม้ว่าจะถูกหรือผิดก็ตาม แมวไทยจัดว่าเป็นนักปีนป่ายที่แคล่วคล่องว่องไวมากกว่าแมวสายพันธุ์ต่างประเทศ เช่น เปอร์เซีย, เมน คูน, บริติซ ชอร์ตแฮร์ ซึ่งแมวเหล่านี้จะมีความสงบนิ่งมากกว่า
แมวไทยนั้นเป็นแมวที่มีความกระฉับกระเฉง ชอบสำรวจและเรียนรู้สิ่งใหม่ ลูกแมวจะเรียนรู้ทักษะการปีนป่ายโดยการลองปีนแม้ว่าจะถูกหรือผิดก็ตาม แมวไทยจัดว่าเป็นนักปีนป่ายที่แคล่วคล่องว่องไวมากกว่าแมวสายพันธุ์ต่างประเทศ เช่น เปอร์เซีย, เมน คูน, บริติซ ชอร์ตแฮร์ ซึ่งแมวเหล่านี้จะมีความสงบนิ่งมากกว่า
การเลี้ยงลูกแมวและการคาบลูก
แม่แมวส่วนใหญ่นั้นจะห่วงลูกและคอยดูแลป้องกันอันตรายไม่ให้เกิดกับลูกน้อย เมื่อลูกแมวเดินสำรวจออกห่างไกลจากระยะที่อยู่ของรังมากเกินไป แม่แมวจะคาบลูกกลับมาที่รัง หรือเมื่อมีอะไรมารบกวนในพื้นที่บริเวณรัง แม่แมวจะคาบลูกแมวย้ายหนีไปยังจดที่ปลอดภัย ซึ่งจุดที่แตกต่างของแมวไทยคือ แมวไทยเป็นแมวที่เลี้ยงลูกค่อนข้างเก่งเกิดปัญหาน้อยกรณีคลอดลูกตามลำพัง ดูแลและให้นมลูกแมวที่เกิดใหม่อย่างดี
แม่แมวส่วนใหญ่นั้นจะห่วงลูกและคอยดูแลป้องกันอันตรายไม่ให้เกิดกับลูกน้อย เมื่อลูกแมวเดินสำรวจออกห่างไกลจากระยะที่อยู่ของรังมากเกินไป แม่แมวจะคาบลูกกลับมาที่รัง หรือเมื่อมีอะไรมารบกวนในพื้นที่บริเวณรัง แม่แมวจะคาบลูกแมวย้ายหนีไปยังจดที่ปลอดภัย ซึ่งจุดที่แตกต่างของแมวไทยคือ แมวไทยเป็นแมวที่เลี้ยงลูกค่อนข้างเก่งเกิดปัญหาน้อยกรณีคลอดลูกตามลำพัง ดูแลและให้นมลูกแมวที่เกิดใหม่อย่างดี
และนี่คือพฤติกรรมของแมวไทยซึ่งท่านที่เคยเลี้ยงหรือเคยคลุกคลีอยู่กับแมวไทยจะต้องพูดเป็นเสียงเดียวกันเลยว่าเป็นอย่างนี้จริง ๆ ซึ่งนอกจากรูปร่างลักษณะที่สวยงามแล้ว สิ่งที่โดดเด่นอีกอย่างของแมวไทยก็คือ อุปนิสัย ที่รักอิสระเป็นที่หนึ่ง ฉลาด เป็นตัวของตัวเอง รักบ้าน รักเจ้าของ ทั้งหมดเมื่อมารวม ๆ กันทำให้แมวไทยได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน ทั้งในบ้านเราเองและต่างประเทศ
ในฐานะที่หนึ่งในเอกลักษณ์ของชาติ เราทุกคนจึงควรมีหน้าที่ดูแลและมอบความรักให้กับแมวไทยทุกสายพันธุ์ เพื่อให้แมวไทยยังคงอยู่คู่ประเทศของเราไปอีกนาน ๆและที่สำคัญที่สุดก็คือ แมวไทยนั้นมีนิสัยไม่ต่างไปจากคนไทย ที่รักชีวิตที่มีอิสรเสรี ไม่ชอบการโดนบีบบังคับ ไม่ชอบโดนปิดกั้นทางความคิดและการตัดสินไม่เบียดเบียนและรังแกใคร แต่ถ้าใครมารังแกก่อน เมื่อนั้นเขาจะหันมาสู้เพื่อปกป้องครอบครัวและตัวเองอย่างสุดความสามารถ
